ในพรรษาสุดท้าย ก่อนที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จดับขันธปรินิพพาน พระพุทธองค์ทรงเสด็จป่าสละวัน อันเป็นสถานที่แวะพักของพวกมัลลกษัตริย์ เมืองกุสินารา  ทรงมีรับสั่งให้พระอานนท์จัดที่ประทับระหว่างไม้สาละวันคู่ หันศรีษะไปทางทิศอุดร ตรัสว่าเราเหนื่อยแล้ว แล้วทรงบรรทมอนุฏฐานไสยา ซึ่งเป็นลักษณะที่เมื่อนอนแล้วไม่เสด็จลุกขึ้นอีก ในครั้งนั้น พระพุทธองค์ทรงตรัสกับพระอานนท์ ซึ่งเป็นสาระสำคัญที่เหล่าพุทธศาสนิกชนพึงสดับและทำความเข้าใจเพื่อน้อมนำไปปฏิบัติต่อไปดังนี้

ในครั้งนั้น ไม้สาละทั้งคู่ผลิดอกออกบานสะพรั่งนอกฤดูกาล ทั้งนี้เป็นการถวายเป็นพุทธบูชาของเหล่าเทวดา และดอกไม้บานนั้นก็โปรยปรายลงยังสรีระของสมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า พร้อมทั้งมีเสียงดนตรีทิพย์ของเหล่าเทวดาชั้นดาวดึงส์ ลอยมาในอากาศ เพื่อบูชาพระพุทธองค์

พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสกับพระอานนท์ว่า การบูชาด้วยดอกไม้ของหอมเหล่านี้ เป็นอามิสบูชา ไม่ถือว่าเป็นการบูชาอันยอดเยี่ยม แต่ถ้าหาก เหล่าภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ต่างบูชาพระองค์ด้วยการปฏิบัติ เรียกว่า ธรรมบูชา ถือว่าเป็นการบูชาอันยอดเยี่ยม

อีกประการหนึ่งที่พระพุทธองค์ทรงตอบในสิ่งที่พระอานนท์ทูลถามว่า ต่อเมื่อพระพุทธองค์ล่วงแล้ว จักมีสิ่งใดสำหรับเป็นที่ควรเห็น เพื่อระลึกถึงพระองค์ ซึ่งทรงตรัสถึง สังเวชนียสถานสี่แห่ง คือ

สถานที่พระองค์ทรงประสูติ ๑

สถานที่พระองค์ทรงตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ ๑

สถานที่พระองค์ยังธรรมจักรให้เป็นไป คือสถานที่แสดงปฐมเทศนา ๑

สถานที่พระองค์ปรินิพพาน

พระพุทธองค์ทรงตรัสว่า สังเวชนียสถานสี่แห่งนี้แหละ เป็นที่ควรเห็น ควรระลึก ของพุทธบริษัทสี่ผู้มีศรัทธาในพระศาสนา และถ้าชนเหล่าใดจาริกไปยังสถานที่นี้ด้วยจิตเลื่อมใส ครั้นทำกาละ จักเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์เป็นแน่แท้